آیا تحریم‌ها بر سرمایه گذاری خارجی تاثیرگذار بود؟

توليد ايرانی: هنگامی که آمریکا در 18 اردیبهشت ماه سال گذشته از برجام خارج شد رئیس جمهور این کشور اعلام کرد که تحریم ها علیه ایران در مدت 90 روزه و 180 روزه باز خواهند گشت و هشدار داد که بعد از اعمال تحریم ها در صورت همکاری سرمایه گذاران بین المللی با ایران آن ها را نیز مورد تحریم قرار خواهد داد. از آنجا که تحریم ها همواره با کاهش میزان سرمایه گذاری خارجی همراه بوده است، بنابراین پیش بینی می شد که حجم سرمایه گذاری خارجی در ایران در سال گذشته به شدت کاهش یابد. آیا این پیش بینی محقق شد؟
به تازگی مرکز آمار ایران جزئیات میزان سرمایه گذاری خارجی از سال 1394 تا سال 1397 را منتشر کرده است. این آمارها نشان می دهند که بالاترین حجم سرمایه‌ گذاری خارجی مربوط به سال 1395 بوده که در این سال شاهد بالاترین افزایش در تعداد طرح‌ ها و حجم سرمایه‌گذاری مصوب در هیأت سرمایه‌گذاری خارجی بوده ایم.
طبق اطلاعات منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در سال 1394، یک میلیارد و 781 میلیون دلار در قالب 36 طرح صنعتی، معدنی و تجاری در هیات سرمایه گذاری خارجی به تصویب رسیده است اما در سال 1395 تعداد طرح‌ ها به 71 فقره و ارزش این طرح‌ ها به 5 میلیارد و 61 میلیون دلار افزایش یافته است که از نظر تعداد و ارزش طرح ها به ترتیب شاهد رشد 97.2 درصد و 184.1 درصدی هستیم. در سال 1396 تعداد طرح های سرمایه گذاری خارجی با رشدی 23.9 درصدی نسبت به سال 1395 به 88 فقره افزایش یافته است اما ارزش طرح ها با کاهشی 30.9 درصدی به 3 میلیارد و 497 میلیون دلار رسیده است.
آمارها نشان می دهند که در سال گذشته بیشترین تعداد طرح های صنعتی، معدنی و تجاری از سال 1394 تا سال 1397 در هیات سرمایه گذاری خارجی تصویب شده است. در سال 1397، 90 طرح به ثبت رسیده است که این تعداد در مقایسه با سال 1396 رشد 2 درصدی داشته است. البته ارزش سرمایه‌گذاری مصوب در سال 1397 به یک میلیارد و 842 میلیون دلار رسیده است که به‌ دلیل بازگشت تحریم ‌ها نسبت به سال 1396، 47.3 درصد افت داشته است. با این وجود باز هم حجم کل سرمایه‌گذاری در سال 1397 از سال 1394 بیشتر بوده است.
نتیجه آن که زیر فشارهای تحریم، سال گذشته تعداد طرح ها افزایش یافته است اما حجم کل سرمایه گذاری خارجی کاهش یافته است.

شایان ذکر است که برای رهایی از کاهش میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران به دلیل تحریم ها، شورای عالی هماهنگی اقتصادی در مورخه 10 مهر ماه 1397 تصویب کرد که به سرمایه گذارانی که به میزان 250 هزار دلار در ایران سرمایه گذاری کنند اقامت پنج ساله اعطا خواهد شد. به تازگی و در مورخه 9 تیرماه سال جاری هیات وزیران آئین نامه این تصمیم را تصویب کرد و وزارت کشور موظف شد تا حداکثر ظرف یک ماه برای اتباع خارجی که حداقل ۲۵۰ هزار دلار یا معادل آن به ارزهای دیگر در بانک ‌ها و موسسات اعتباری سپرده گذاری بلندمدت یا به همان میزان در ایران سرمایه ‌گذاری کنند، پس از تایید وزارت امور اقتصادی و دارایی، مجوز اقامت پنج ساله صادر کند.

در گذشته در صورتی که اتباع دولت های خارجی به میزان حداقل 300 هزار دلار در ایران سرمایه گذاری می کردند به آن ها اقامت 3 ساله اعطا می شد. با تصمیم اخیر میزان سرمایه گذاری 50 هزار دلار کاهش و مدت اقامت دو سال افزایش یافته است.
حالا باید منتظر ماند و دید که اجرای این تصمیم در عمل می تواند حجم سرمایه گذاری خارجی در ایران را افزایش دهد یا خیر؟