ساخت بیوراکتور یک بار مصرف کشت ریشه گیاهان دارویی در کشور

به گزارش توليد ايرانی؛ دکتر مرتضی خان احمدی، رییس پژوهشکده متابولیت‌های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در توضیح این دستاورد گفت: متابولیت‌های ثانویه گیاهی کاربردهای فراوانی در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و برخی از صنایع دیگر دارند و با اقبال مجدد مردم به ترکیبات طبیعی پیش‌بینی می‌شود استفاده از این متابولیت‌ها در آینده افزایش یابد. 

وی خاطرنشان کرد: این متابولیت‌ها در گیاهان به میزان کم تولید می‌شوند و مقدار تولید آنها در گیاه ثابت نبوده و به تنش‌های محیطی زنده و غیر زنده وابستگی زیادی دارد. علاوه بر این زراعت برخی از گیاهان به زمان طولانی و شرایط ویژه نیاز دارد که تامین آن به سختی امکان‌پذیر است و از طرف دیگر برداشت گیاهان از رویشگاه‌های طبیعی نیز به تخریب منابع طبیعی و بعضا حذف منابع ژنتیکی می‌انجامد.

خان احمدی تصریح کرد: با توجه به این مشکلات در دهه‌های اخیر کشت سلول‌ها و اندام گیاهی به‌ویژه ریشه‌های نابجا و مویین در شرایط کنترل شده برای تولید متابولیت‌های ثانویه ارزشمند گیاهی مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و تحقیقات فراوانی در این زمینه در سطح جهان در دست انجام است که برخی از آنها به مرحله تجاری وارد شده‌اند. در این رابطه می‌توان به تولید داروی ضد سرطان تاکسول و ریشه دارویی جین سینگ اشاره کرد. 

رییس پژوهشکده متابولیت‌های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به این‌که اکثر این ترکیبات در بیوراکتورهای بزرگ تولید می‌شوند که ساخت و راهبری آنها به سرمایه، زمان و دانش فنی زیاد نیاز دارد، خاطرنشان کرد: اخیرا مفهوم بیوراکتورهای یکبار مصرف مطرح شده که به زمان و سرمایه کم نیاز داشته و راهبری آنها سهل‌تر است، به ویژه اینکه برای سلول‌ها و بافت‌های گیاهی به دلیل کندی رشد به کنترل دما و pH  و هوادهی شدید نیازی نیست. 

وی تصریح کرد: پژوهشکده متابولیت‌های ثانویه با هدف توسعه تولید اقتصادی متابولیت‌های ثانویه در محیط های کنترل شده نسبت به ساخت بیوراکتورهای یکبار مصرف با حداقل زمان و هزینه ساخت اقدام کرده است.

خان احمدی تصریح کرد: بدنه یکبار مصرف این بیوراکتور از فیلم‌های پلاستیکی ساخته شده است که بسیار ارزان قیمت بوده و به راحتی در اتوکلاو استریل می‌شود. البته اتصالات و تجهیزات جانبی مانند فیلترها یکبار مصرف نبوده و قابل استفاده مجدد هستند. 

رییس پژوهشکده متابولیت‌های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: هم اکنون بیوراکتورهای ۱۵ لیتری از این نوع با موفقیت برای کشت ریشه نابجای گل راعی مورد استفاده قرار گرفته‌اند و ماده خشک ۱۳ گرم بر لیتر تولید شده که در حد مقادیر گزارش شده در سطح جهان است. در حال حاضر تست بیوراکتورهای ۱۵ لیتری،  ۳۰ لیتری و ۶۰ لیتری برای گیاهان مختلف در دست انجام است و تست بیوراکتورهای بزرگتر نیز در دست بررسی قرار دارد.