واکاوی وضعیت تولید کنندگان تجهیزات پزشکی

توليد ايرانی: اهمیت تجهیزات پزشکی و دارو آنقدر مهم است که حتی در شدید ترین تحریم ها نیز آن را مستثنی می کنند که البته جای بحث دارد.
ایران، از جمله کشورهایی است که خودش نیز تولید کننده تجهیزات و ملزومات پزشکی است و مایه مباهات همگان. گاهی این تولیدات، آنقدر از کیفیت بالایی برخوردار است که تنه به تنه مشابه خارجی خود می زند و ارزآوری بسیار خوبی هم دارد و در مقابل صرفه جویی در ارز نیز در پی آن می آید.گواه آن اینکه به عنوان نمونه متخصصان جوان ایرانی در زمان حاضر این افتخار را برای کشورمان به ارمغان آورده اند و می توان این ادعا را داشت که به عنوان نمونه، جمهوری اسلامی ایران به فناوری و ساخت «اتاق عمل کاملا ایرانی» دست یازیده است که جای بسی سربلندی است.
 میزگردی در خصوص چالش های تولید کنندگان تجهیزات پزشکی برگزار شد و در این میزگرد مریم قاسمی، دبیر انجمن صنفی تولید کنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاهی و دارویی، محمد رضا کمپانی، دبیر اجرایی اتحادیه صادر کنندگان تجهیزات پزشکی و اسحاق عامری، رییس اداره صادرات اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حضور داشتند.
** ما چه تعداد تولید کننده تجهیزات و ملزومات پزشکی داریم؟
اسحاق عامری، رییس اداره صادرات اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این خصوص می گوید: شرکت های تولید کننده ای که از ما (اداره کل تجهیزات پزشکی ) پروانه گرفته اند شمارشان به هزار و 50 شرکت می رسد و مریم
قاسمی، دبیر انجمن تولید کنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاهی و دارویی شمار تولید کنندگان عضو این انجمن را حدود 200 تولید کننده عنوان می کند.
و اما از شمار صادرکنندگان تجهیزات پزشکی بهتر است محمد رضا کمپانی دبیر اجرایی صادر کنندگان تجهیزات پزشکی بگوید که متاسفانه این تعداد، فقط به 50 شرکت می رسد.
کمپانی می گوید: متاسفانه شمار صادر کننده هایی که صادرات آنها استمرار داشته باشد در حد خیلی کم است و من عدد 50 شرکت فعال را اعلام می کنم. بر اساس آمار رسمی گذشته گمرک، حدود 24 میلیون دلار تجهیزات پزشکی صادر شد اما آمار غیر رسمی به حدود 70 تا 80 میلیون دلار در سال می رسد.
تا اینجا به شمار تولید و صادر کنندگان تجهیزات پزشکی و نیز اهمیت این تجهیزات برای نظام سلامت اشاره ای کوتاه شد. امسال نیز که سال حمایت از تولیدات داخلی است اما سوالمان این است که حال این روزهای تولیدات داخلی ما در زمینه پزشکی چگونه است؟ خوبیم یا بد؟ شرایطی مترقی داریم یا اینکه تولید کننده در حال سقوط است؟
سید حسن هاشمی – وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، چند روز پیش به یکی از دلایلی اشاره کرد که باعث شده است تا بخش خصوصی در کشور «پا» نگیرد و آن انحصاری بودن خدمات در دست دولت است.
هاشمی افزود: در حالی که همه ادعا می کنیم کار باید به بخش خصوصی واگذار شود، اما مواردی مثل قیمت گذاری دارو و تجهیزات پزشکی در اختیار بخش دولتی است.
همین یک اظهار نظر وزیر بهداشت، حاکی از حال نه چندان مساعد تولیدات تجهیزات پزشکی است.
قاسمی، دبیر انجمن صنفی تولید کنندگان تجهیزات پزشکی از حال نه چندان مساعد و یکی از بزرگ ترین مشکلات این تولید کنندگان می گوید اینکه با عدم نقدینگی کافی به دلیل مطالبات، کالای خود را می فروشند و یک یا دو سال دیگر با تاخیر پول خود را می گیرند.
وی می افزاید: همین عدم نقدینگی شرکت ها بر اثر عقب افتادن وصول طلب هایشان از وزارت بهداشت است که کمبودهایی را در برخی اقلام پزشکی به دنبال داشته است.
دولت برای جبران بدهی خود به این شرکت ها اوراقی داده است که سررسید برخی از آنها به آذر یا دی سال 98 باز می گردد. سوال این است که تولید کننده با این اوراق که بعدا برایش پول می شود چه می کند؟ آیا در گاوصندوق نگاهداری می کند یا اینکه نه ؛ آن را با در صدی کاهش، تنزیل می کند؟ اصلا آیا این شرکت ها به گرفتن اوراق یاد شده به عنوان طلب، راضی هستند؟
قاسمی که می گوید: شرکت های تجهیزات پزشکی که اوراق را به عنوان طلب گرفته اند، تمایلی به گرفتن اوراق ندارند اما مجبور شده و چاره ای نداشته اند.
کمپانی، دبیر اجرایی اتحادیه صادر کنندگان تجهیزات پزشکی میزان گله مندی خود از این طریق، معامله را اینگونه بیان می کند: این معامله «حرام» است. تولید کننده کالا را نقد فروخته است و پول آن را 2 سال بعد می گیرد و بهره اش را نیز به او نمی دهند و از طرف دیگر مجبور است تنزیل کند و 24 درصد نیز از او کم می کنند.
این صادر کننده تجهیزات پزشکی، اظهار می دارد: همه چیز در جامعه گران شده است تولید در کشور در حال نابود شدن است؛ ما اگر تولید کننده را می خواهیم باید نگاه ویژه ای هم به او داشته باشیم. حداقل از یک منبع دیگر، پول این ها تامین شود.
و اما نظر یک مقام دولتی در این خصوص چیست؟ ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیز سخنگوی این وزارتخانه، پیش تر در خصوص این اوراق گفت: مطلوب است که معامله به صورت نقدی انجام شود اما یکی از روش های تامین مالی، اوراق است.البته همه می خواهند به صورت نقدی مبادلات و معاملات انجام شود اما با توجه به مصوبات مجلس، روش های نوین مالی و برخی اجبارها، از اوراق برای پرداخت بدهی ها به شرکت های یادشده استفاده شده است.
اسحاق عامری، رییس اداره صادرات اداره کل تجهیزات پزشکی نیز در خصوص اوراق و نارضایتی تولید کننده تجهیزات پزشکی می گوید: شما فکر می کنید وزارت بهداشت به عنوان متولی حوزه سلامت، آیا این اوراق را به عنوان پرداخت بدهی خود به این شرکت ها قبول دارد؟ وزارت بهداشت، درست است که خدمات دهنده است اما طلب هم دارد. به اندازه ای که بدهکار است به همان اندازه هم از جاهای دیگر طلب دارد. همه چیز که دست ما نیست اگر پول بیمه ها مثل تامین اجتماعی دست وزارت بهداشت بود، می توانستیم خوب تصمیم بگیریم. این اصلا خواسته وزارت بهداشت نیست که شرکت ها از آن طلب داشته باشند و به جای پول نقد به آنها اوراق بدهد. آقای وزیر بهداشت (سید حسن هاشمی) هم بارها و بارها اعلام کرده است که باید نقدینگی شرکت ها را تقویت کنیم تا به مشکل برنخوریم.

بر اساس این گزارش، اینکه در فرایند تنزیل اوراق درصدی هم از آن کم می شود بماند. بماند اینکه به گفته کمپانی، تولید کننده در تنزیل اوراقش مجبور است به جای مثلا 100 میلیون تومان، 70 میلیون تومان بگیرد اما یک مساله دیگر این است که حداقل این اوراق قابل تهاتر هم نیست و بانک هم آن را به عنوان ضمانت قبول نمی کند.
هر چند کمپانی، از تسهیل نامه برای تهاتر اوراق توسط هیات وزیران خبر می دهد اما از دولت می خواهد که در این امر، سرعت عمل داشته باشد شاید اوراق را حداقل، تهاتر کرد.
بر اساس این گزارش، اوراق و اینکه سر رسید آن به چند ماه یا دو یا سه سال بعد می رسد فقط گوشه ای از مشکلات شرکت های تولید کننده تجهیزات پزشکی است به عبارت دیگر مشکلات آنها به نبود نقدینگی محدود نمی شود. این شرکت های در تامین مواد اولیه چه از خارج از کشور و چه از داخل کشور با مشکلاتی عجیب و غریب دست و پنجه نرم می کنند.
اینکه تولید کننده برای تهیه مواد اولیه خارجی با توجه به تحریم با چه مشکلاتی مواجه است بماند، اینکه خریداران در بازارهای بین المللی اصلا با واژه Made in Iran مشکل دارند و مجبوریم برخی کالاهای ساخت داخل را به اسم کشور دیگری صادر کنیم بماند، اینکه از چند ماه پیش چیزی تحت عنوان « تخصیص ارز» مطرح می شود، بماند، اینکه برخی مواد اولیه، جنبه عمومی دارد؛ یعنی مثلا هم در تولید تجهیزات پزشکی و هم در تولید ماشین لباسشویی کاربرد دارد، بماند و اینکه تولید کننده چه دوندگی ها باید داشته باشد تا ماده اولیه یاد شده را ثابت کند که به دلیل ارتباطش با نظام سلامت مهم است و زودتر به او تحویل دهند هم بماند و صد ها بماند دیگر؛ اما تا اینجای قضیه مشکلات به تهیه مواد اولیه خارجی و وارداتی مربوط می شود، فکر می کنید تولید کننده در تامین مواد اولیه داخلی مشکلی ندارد؟
مثلا مواد اولیه ای که در بورس بر اساس سهمیه باید به او بدهند و نمی دهند یا اینکه موادی که قیمتش چندین برابر شده است و تولید کننده را دارد، یواش یواش به خاک سیاه می کشاند، آیا اینها مشکل نیست؟
آیا وقتی قاسمی از کمبود مواد پلیمری و پتروشیمی برای تولید تجهیزات پزشکی به علت صادرات زیاد آن می گوید، مشکل نیست؟
قاسمی در این خصوص اظهار می دارد: تولید کنندگان همه ناامید تر از روز گذشته هستند و همه این سوال را دارند «چه کنیم»؟ «آیا باید تعطیل کنیم»؟ این موضوع نشان می دهد که این تولید کنندگان نمی توانند مواد اولیه خود را تامین کنند.
قاسمی به سهمیه مواد اولیه برای تولید کنندگان تجهیزات پزشکی در بورس اشاره می کند که چیزی دستشان را نمی گیرد چون معلوم نیست این سهمیه به چه کسانی به جز تولید کنندگان تجهیزات پزشکی داده شده است.
او از مسئولان می خواهد که سرنخ واگذاری سهمیه ها را دنبال کنند تا بفهمیم که واقعا دلالان چه کسانی هستند؟
قاسمی از بخشنامه هایی مختلف و تغییرات زیاد در تصمیم گیری ها گله دارد و می افزاید: ترامپ می گوید؛ من مثلا فلان کار را فلان تاریخ انجام می دهم اما ما مشکلمان در کشور این است که امشب می خوابیم و فردا فلان کار را می کنیم و من چندین بار به مسئولان اظهار کردم که دوران گذاری برای بخشنامه و آیین نامه ها تعیین کنند. مسئولان، پدر تولید کننده را با این شل کن سفت کن ها و با این امشب خوابیدن و فردا صبح یک دستور دیگر می دهند را در آورده اند.
او در بخش دیگری از اظهاراتش، چنین می گوید: ما در این چند سال لطماتی که از بیگانه خوردیم کم نبوده است. من نمی خواهم بگویم، کم، مشکل داشته ایم اما می خواهم بگویم که ما مرد و زن جنگ شده ایم و بلدیم گلیم خود را از آب بکشیم اما این طور نباشد از داخل تصمیم گیری های متفاوتی برای ما بگیرند و ما را درگیر مسایل داخلی کنند. یک بار دکتر مسائلی ( مدیر کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت) در جلسه ای گفت؛ « چکار کنیم»؟ گفتم؛ «میشه دولت کاری نکند». به خدا نگرانیم که یک کاری کند که از فردا گرفتار شویم.
در این میزگرد به شماری از چالش های تولید کنندگان تجهیزات پزشکی اشاره شد که مشروح آن متعاقبا منتشر می شود.