مدیریت کم‌نظیر سیلاب عظیم خوزستان با همکاری سپاه و دولت

توليد ايرانی:قاسم تقی‌زاده خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در نشستی خبری اظهار داشت: سال آبی 96 - 97، خشک‌ترین سال آبی در مدت 50 سال اخیر بود و سال آبی جاری نیز پرآب‌ترین سال آبی در نیم‌قرن اخیر بوده که این نشان می‌دهد کشور ما دچار تغییر اقلیم شده است و نه در سال‌های کم‌آب باید ناامید شویم و نه در سال‌های پرآب باید هیجان‌زده شویم بلکه باید روی موضوع آب برنامه‌ریزی شده به توافق برسیم و آن را عملیاتی کنیم.
وی افزود: در سال‌های ترسالی باید آب را ذخیره کرده و به صورت مدیریت شده در سال‌های بعد آن را به مصرف برسانیم.

معاون وزیر نیرو با بیان اینکه با وجود بارش‌های خوب امسال از نظر تامین آب وضعیت بهتری داریم اما مشکلات در بخش توزیع آب همچنان پابرجا است گفت: موضوع صرفه‌جویی در مصرف آب موضوعی است که همیشه در یک سرزمین خشک و نیمه‌خشک مثل ایران باید مد نظر ما باشد که در این رابطه با توجه به سهم حدودا 90 درصدی کشاورزی در مصرف آب کشور، صرفه‌جویی در بخش کشاورزی دارای اهمیت بسیار زیادی است و باید مسئله الگوی کشت را حل کنیم.
تقی‌زاده خامسی ادامه داد: نمی‌توانیم در منطقه‌ای که مشکل آب شرب داریم بپذیریم که آب صرف کشت برنج شود. حال آنکه کشت برنج مخصوص استان‌هایی چون گیلان و مازندران است و نمی‌توانیم در نطقه‌ای که مشکل تامین آب شرب داریم میوه‌های آب‌بری چون هندوانه را بکاریم.
وی با بیان اینکه 130 میلیارد متر مکعب کسری در مخازن آبی کشور داریم گفت: این کسری عظیم با یک سال بارندگی جبران نمی‌شود و در حالیکه بیش از 10 سال خشکسالی داشتیم،‌باید سال‌های بسیاری به صورت ترسالی سپری کنیم تا شاهد جبران بخشی از کمبودها باشیم.
معاون وزیر نیرو افزود: در سال جاری آبی ما 76 میلیارد متر مکعب ورودی آب داشتیم اما به دلیل کمبود حجم مخازن سدها، نتوانستیم همه این ورودی را ذخیره کنیم و بخشی از آن به دریاها ریخت.
تقی‌زاده خامسی اذعان داشت: مجموع ظرفیت ذخایر سدهای کشور حدود 50 میلیارد متر مکعب است که ما باید برای مدیری سیلاب‌های احتمالی همواره 20 درصد آن را خالی نگه داریم.
وی افزود: در حال حاضر 82 درصد حجم ذخایر سدهای کشور پر است و خیلی‌ها از ما انتظار دارند که آب را در اختیارشان بگذاریم اما از آنجایی که ما هیچ افقی برای سال آینده نداریم و نمی‌دانیم که سال آبی آینده سالی خشک و یا سالی تر است باید مدیریت شده آب‌های ذخیره شده را به مصارف مختلف تخصیص دهیم.
معاون وزیر نیرو با بیان اینکه در بخش توسعه تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، آمار و ارقام خوبی به دست آمده گفت: در حالیکه در ابتدای انقلاب اسلامی 27 واحد تصفیه‌خانه آب داشتیم اکنون این تعداد به 142 واحد رسیده و در حالیکه در ابتدای انقلاب اسلامی تنها 4 واحد تصفیه‌خانه داشتیم این تعداد اکنون با بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب در اصفهان در هفته گذشته به 221 واحد رسید.
وی ادامه داد: در دولت فعلی 6 میلیون نفر در روستاها به شبکه آب قابل اطمینان و پایدار دسترسی پیدا کرده‌اند که امسال نیز یک میلیون و 200 هزار نفر به این تعداد افزوده می‌شود و برنامه ما این است که در این دولت در هر هفته به 32 روستا آبرسانی شود.
تقی‌زاده خامسی میزان مصرف آب شرب در شهرها و روستاها را به صورت سالیانه 7 میلیارد و 400 میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: از این مقدار مصرف آب شرب در طول یک سال 4 میلیارد و 500 میلیون متر مکعب پساب به دنبال دارد که ما تا امروز توانستیم با احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب پساب تولید کنیم که برنامه ما این است در پایان برنامه ششم این مقدار به 2 میلیارد و 200 میلیون متر مکعب برسد.
معاون وزیر نیرو، تعداد کل چاه‌های حفر شده در کشور را 808 هزار حلقه اعلام کرد و گفت: از این تعداد 320 هزار حلقه چاه غیرمجاز هستند که ما برای برخورد با چاه‌های غیرمجاز و حتی چاه‌های مجازی که بیش از پروانه بهره‌برداری می‌کنند نمی‌توانیم صرفا با اقدامات کوبنده و پلیسی برخورد کنیم بلکه در نظر داریم با راه‌اندازی بازار آب و از راه گفت‌وگو با بهره‌برداران تعداد چاه‌های غیرمجاز را کاهش دهیم، البته برنامه مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز همچنان ادامه دارد.
وی با بیان اینکه 50 درصد مصرف آب زیرزمینی کشور در استان‌های فارس، کرمان، خراسان رضوی و تهران صورت می‌گیرد، گفت: از تعداد 320 هزار حلقه چاه غیرمجاز حدود 97 هزار حلقه چاه برداشت بالایی دارند که باید برای تعیین تکلیف و برخورد با آنها برنامه‌ریزی و اقدام شود.

معاون وزیر نیرو از ارائه طرحی به منظور انتقال 750 میلیون متر مکعب آب از دریای عمان به استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان خبر داد و گفت: این طرح که از سوی استانداران این سه استان با هماهنگی با بخش خصوصی به صورت کامل مطالعه شده برای اجرا نیازمند حدود یکصد هزار میلیارد تومان بودجه است که اصلا مقرون به صرفه نیست و دولت نمی‌تواند برای انتقال آب از دریا تضمینی برای خرید آب تولید شده بدهد اما اگر بخش خصوصی در حوزه صنعت، بخواهد سرمایه‌گذاری کرده و آب را به مصرف برساند دولت برای دادن مجوز سخت‌گیری نخواهد کرد.
وی افزود: این سه استان در طول سال در مجموع 11 میلیارد مترمکعب آب مصرف می کنند که اگر فقط 10 درصد از مصرف خود را کاهش دهند، برابر با 1.1 میلیارد مترمکعب می شود و این شدنی است.
معاون وزیر نیرو با بیان اینکه "افزایش ظرفیت مخازن سدهای کشور امری زمان بر است"، گفت: بازنگری در طرح های سدسازی همچنان در دستور کار است اما با این تغییر که اگر در گذشته برای بازنگری در طرح های سدسازی فقط خشکسالی ها و سال های خشک مدنظر قرار داشت، اکنون ترسالی ها و سالهای خیس را نیز در بازنگری ها مورد توجه قرار می دهیم و ممکن است برخی سدها در نتیجه بازنگری ها، کوچک‌تر از طرح اولیه و برخی بزرگ‌تر از طرح اولیه در دستور کار قرار بگیرند.
وی ادامه داد: با همین اندازه ظرفیت مخازن سدها هم می توانمی سیلاب‌ها را مدیریت کنیم، همانطور که در سال جاری اینکار را انجام دادیم.
تقی زاده خامسی تصریح کرد: سیلاب عظیم خوزستان با همکاری سپاه و دولت به گونه‌ای کم‌نظیر مدیریت شد به طوریکه حتی یک نفر هم خسارت جانی نداشتیم.
وی افزود: برخی سدها در سیلاب امسال، 3 بار پر و خالی شدند و در سد کرخه شاهد ورود سیلاب با دبی 8300 مترمکعب در ثانیه بودیم که این پیک لحظه‌ای برای نخستین بار به ثبت رسیده بود.
معاون وزیر نیرو اذعان داشت: در تابستان سال گذشته، 336 شهر با جمعیت 35 میلیون نفر تحت تنش آبی بودند، در تابستان سال جاری این تعداد به 233 شهر با جمیعیت 28 میلیون نفر رسیده است.
وی ادامه داد: امسال 100 میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای آبرسانی روستایی و 50 میلیون یورو برای مهار تنش آبی در نظر گرفته شده که اگر به موقع تخصیص یابد می تواند کمک موثری در این دو بخش باشد.
تقی زاده خامسی با بیان اینکه "طرح انتقال آب خزر به سمنان هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است، گفت: دستور رئیس جمهور برای مطالعه و بعد اجرای این طرح بود و این طرح هنوز در مرحله تکمیل مطالعات است.
وی افزود: اگر صنعت بخواهد آب انتقال داده شده از دریا را بخرد، ما مشکلی نداریم چون دولت نمی تواند تضمین خرید آب بدهد، چرا که تأمین آب شیرین کن ها که عمدتا وارداتی است، هزینه بر است و هزینه تمام شده آب بالا می رود.
معاون وزیر نیرو از مذاکرات با یک شرکت خارجی برای لایروبی کارون خبر داد و گفت: لایروبی اروند نیز با دولت عراق در حال مذاکره است.
وی ادامه داد: برای لایروبی رودخانه ها بودجه هایی تعیین و تصویب می شود اما از سوی سازمان برنامه و بودجه تخصیص داده نمی شود که این موجب شده طرح های لایروبی به موقع اجرا نمی شود با این حال لایروبی در تمامی رودخانه ها نیاز نیست و حتی ممکن است در جایی مضر باشد، باید با انجام مطالعات مهندسی رودخانه، کارهای لایروبی انجام شود.