آفت مگس؛ میهمان ناخوانده زیتون کاران
از زیتون به عنوان طای سبز یاد می‌شود که محصولی استراتژیک استان قزوین به شمار می‌رود اما واردات بی رویه، آفت مگس و کم آبی ترمز این صنعت را کشیده است.
توليد ايرانی: زیتون یکی از مفیدترین و پردرآمدترین محصولاتی است که در اقلیم جغرافیایی کشورمان کشت می‌شود؛ اکنون این محصول در ۲۶ استان تولید می‌شود که پنج استان گیلان، زنجان، قزوین، گلستان و فارس ۸۶ درصد از تولید و سطح زیرکشت زیتون ایران را در اختیار دارند.
با توجه به اقلیم خشک و کمبود آب در کشور، تولید زیتون به دلیل نیاز آبی محدود از جایگاه تغدیه‌ای، سلامت و اقتصادی نیز از توجیه خوبی برخوردار است؛ زیتون و روغن آن از جایگاه تغذیه‌ای خوبی نیز برخوردار است که جلوگیری از بیماری‌هایی مانند عارضه قلبی عروقی، کاهش فشار خون و خاصیت ضد سرطانی تأییدی بر این ادعاست.
باید اطلاع رسانی مناسبی برای استفاده بیشتر از این محصول و فرآورده‌های آن صورت گیرد تا به تدریج محصول زیتون بتواند جایگاه خود را در میان چهار محصول مصرفی روزانه مردم پیدا کند.
استان قزوین به عنوان دومین تولیدکننده زیتون کشور، سالانه بیش از ۱۹هزار تن محصول روانه بازار می‌کند و برداشت محصول زیتون از باغ‌های استان قزوین از اوایل شهریور ماه آغاز می‌شود تا نیمه آبان ادامه دارد.
خاستگاه زیتون در استان قزوین بخش طارم سفلی است که در این بخش روستاهای زیادی وجود دارد که شغل اصلی مردمان آن کاشت، برداشت و فعالیت در صنایع تبدیلی مربوط به زیتون است و از جمله این روستاها می‌توان به روستاهای کلج، سیاهپوش، آلتین کش، میرخوند سفلی و علیا، ارکن کرد و ترک، خاگینه، سنگان اشاره کرد.
زرد زیتون، روغنی، شنگه، ماری، چرچنگی (کرچی)، گردگلوله و سیاه زیتون از مهمترین ارقام زیتون در استان قزوین است؛ زیتون نیز همانند بسیاری از محصولات دیگر برای بهره‌برادری بیشتر نیاز به مراقبت‌ها و برنامه‌ریزی‌های خاص خود دارد.
اکثر باغ‌های زیتون در طارم به صورت سنتی هستند که ضرورت دارد تا با اصلاح باغ‌های کم بازده و مکانیزه شدن باغات در جهت بهره‌برداری بیشتر تلاش شود چراکه برداشت زیتون در ایران از هر هکتار ۲تن است در حالی که این رقم در سایر کشورهای پیشرفته دنیا به ۲۰تن می‌رسد.
اکثر باغداران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کننند که سبب پایین آمدن بازدهی می‌شود اما اگر روی نوع خاک، نوع قلمه زیتون و نحوه آبیاری کار کنیم می‌توانیم، سطح برداشت زیتون در واحد سطح را از ۲ تن در هر هکتار به ۲۰ تن برسانیم.
محور عمده اجرای طرح ملی زیتون در کشور اصلاح باغ های کم بازده و مکانیزه شدن باغ‌هاست که در این زمینه از تجهیزات نوین فرآوری هم استفاده خواهد شد که در این میان یکی از اهداف تاکید شده در سند چشم‌انداز توسعه کشور، تبدیل ایران به بزرگترین قدرت منطقه است.
کمبود آب، آفت زیتون، افزایش هزینه‌های تولید و کارگری، ناکافی بودن صنایع تبدیلی بالا دستی و نبود سامانه صادراتی و نبود بسته‌بندی مناسب از معضلات پیش روی محصول زیتون است.
تا سال‌های پیش ورود بی رویه و قاچاق زیتون نیز یکی از مهمترین مشکلات زیتون کاران بود که خوشبختانه با همکاری شورای ملی زیتون این مشکل برطرف شد.
*بروکراسی اداری موانع بزرگی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند
علی کشاورز هدایتی در گفت‌وگو با شاخص، با اشاره به اینکه ۲ هزار و ۲۰۰ هکتار باغ در تملک شرکت خندان است، اظهار کرد: در سال جاری یک هزار و ۸۰۰ تن تولید داشتیم که این میزان در هکتار با میزان تولید باغات اروپا برابری دارد.
وی افزود: باغات ما به دو قسمت شصت هکتاری متراکم، فوق متراکم و درختان معمولی تقسیم شده است که جنس درختان از نوع روغنی و فوق متراکم به نام “آر بی کن” و “زرد” است که به صورت کنسروی و روغنی فرآوری می‌شود.
سهامدار شرکت زیتون خندان تشریح کرد: تقریبا ۱۲ نوع درخت زیتون داریم که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به “زرد” و “آر بی کن” اشاره کرد.
باغدار ملی استان قزوین عنوان کرد: زیتون “آربی کن اروپایی” است که اولین بار حدود شش سال پیش توسط شرکت خندان وارد ایران شد؛ میزان تولید در هکتار این نوع زیتون ۲۰ تن است و از ۲ سالگی شروع به باردهی می‌کند.
وی با اشاره به به کارگیری کارگران فصلی ادامه داد: میزان کارگران شرکت باتوجه به نیاز متغییر خواهد بود به طوری که طی زمان برداشت ۳۶۰ نیرو داریم.
مدیرعامل کشت و صنعت خندان با بیان اینکه ۱۵ نیروی بیمه شده و ثابت دارند، گفت: ۲ پروژه جدید برای توسعه کار داریم که بعد از راه‌اندازی نیز ۴۰ نیروی دیگر نیز به کارگیری خواهیم کرد.
وی افزود: کارگران فصلی ما به صورت پیمانکاری کارهای هرس، کودهی و بیل زنی را طی ۳ ماه انجام می‌دهند اما نیروهای دیگر را متناسب با نیاز به کارگیری می‌کنیم.
این کشاورز ملی استان قزوین تشریح کرد: صنایع شرکت خندان تبدیلی و تکمیلی است و در نظر داریم علاوه بر تولید نهال و اقدامات اقدامات تکمیلی بسته‌بندی را نیز توسعه دهیم که تا ۲ ماه آینده تکمیل خواهد شد.
سهامدار شرکت زیتون خندان بیان کرد: اکنون محصولات شرکت را به شرکت‌هایی که صنایع تبدیلی بسته‌بندی دارند ارسال می‌کنیم.
وی ادامه داد: شرکت‌های بسته‌بندی در زمینه صادرات محصولات تولیدی فعال هستند و در نظر داریم که بعد از تکمیل فرآیند صنایع وارد کار صادرات نیز شویم چراکه زمینه‌های زیادی برای صاردارت وجود دارد.
کشاورز ادامه داد: در راستای فراهم سازی زمینه‌های صادرات از شرکت‌های خارجی دعوت به عمل آوردیم و طی مذاکراتی با آن‌ها اطلاعات مناسبی در زمینه تولید محصولات ارگانیک، ماشین آلات تبدیلی و بسته‌بندی را کسب کرده‌ایم و در راستای تکمیل این فرایند تاکنون ۱۱میلیارد تومان هزینه شده تا بتوانیم بهترین فرآوری و بسته‌بندی را داشته باشیم.
تولیدکننده ملی استان قزوین اظهار کرد: متاسفانه برخی بروکراسی اداری موانع بزرگی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند؛ البته از سوی استان حمایت‌های خوبی داشتیم اما در پایتخت با توجه به این وضعیت اقتصادی هیچ حمایتی از تولیدکنندگان نمی‌شود و این مسئله زمینه‌های بی‌انگیزگی در تولیدکنندگان را ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: خوشبختانه با حمایت انجمن ملی زیتون و وضعیت کنونی ارز، دست واردکنندگان زیتون برچیده شد چراکه دیگر برایشان مقرون به صرفه نبود که از طرایق قاچاق به واردات خود ادامه دهند.
سهامدار شرکت زیتون خندان با بیان اینکه آبیاری باغات به صورت قطره‌ای و تمام مکانیزه انجام می‌شود، ابراز کرد: باغات ما به صورت تمام مکانیزه در تغذیه، نگهداری، آبیاری مدیریت می‌شود.
کشاورز بیان کرد: کشاورزی سنتی دیگر جوابگو نیست و ادامه حیات باغات را با مشکل روبرو خواهد کرد و باغات خورده مالکی و سنتی دارای هیچ گونه توجیه اقتصادی نخواهد بود و باید به سمت مکانیزه شدن حرکت کنند.
*باغات سنتی زیتون قادر به ادامه حیات نیست
مدیرعامل کشت و صنعت خندان تشرح کرد: متاسفانه باغداران سنتی هیچ گونه راه مبارزه‌ای برای مقابله با آفت زیتون پیاده نمی‌کنند و همین موضوع موجب سرایت این آفت به باغات صنعتی می‌شود.
وی افزود: شرکت خندان تا حدودی توانسته است مگس زیتون را مهار کند اما باتوجه به عدم مقابله باغداران سنتی این آفت فراگیر می‌شود.
کشاورز اظهار کرد: با توجه به مشکلات کم آبی در منطقه طارم کشاورزانی که باغات را به صورت غرق آبی و بدون مدیریت آبیاری می‌کنند با مشکل مواجه هستند اما باغات ما در حاشیه سد سفید رود قرار دارد که با برداشت‌های سطحی و حداقل آب توانسته‌ایم نیازمان را برطرف سازیم.
سهامدار شرکت زیتون خندان تشریح کرد: شرکت خندان در نظر دارد برای تولید زیتون به صورت خودکفایی عمل کند به همین منظور در زمینه تولید نهال در گلخانه نیز فعال است.
این باغدار ملی استان قزوین افزود: نهال باید در فصل خود به صورت علمی تولید و با کنترل تمام میکروب‌ها قرنطینه و سپس تحویل باغداران شود.
وی تصریح کرد: مناسب‌ترین زمان هرس درخت زیتون بهمن ماه است زیرا در اسفندماه درخت شروع به شاخ و برگ خواهد کرد و زمان مناسبی برای هرس کردن نخواهد بود.
مدیرعامل کشت و صنعت خندان ادامه داد: کشاورزی باید به سمت مکانیزه و مدرنیته حرکت کند چراکه امکانات زیادی در برابر سرما و گرمازدگی درختان به وجود آمده که دیگر این آسیب‌ها را از محصول دور می‌کند.
کشاورز با بیان اینکه درختان بلند باید از دور خارج شوند، عنوان کرد: صیفی جات را باید به صورت هرپونیک در گلخانه کشت کرد چون با کشت به صورت باز و فله علاوه بر ایجاد آلودگی حجم زیادی از آب‌های سطحی را مصرف می‌کند و ادامه دادن این روش پاسخگوی کشاورزی نخواهد بود و از طرفی منجر به تعطیلی واحدهای کشاورزی خواهد شد.
وی در خصوص مشکلات بیمه کشاورزی گفت: تمام این مشکلات برای باغداران خورده مالکی است چون توان خرید امکانات مکانیزه را ندارند.
مدیرعامل کشت و صنعت خندان افزود: نتیجه مبارزه با آفت زمانی حاصل خواهد شد که تمام باغداران با همکاری هم برای مقابله با این آفت اقدام نمایند.
کشاورز در پایان گفت: اگر تغذیه و محلول پاشی را به موقع انجام دهیم درخت قوی بار خواهد آمد اما عدم رعایت مبارزه با آفات از ناحیه خورده مالکی‌ها، این آسیب به باغات وارد می‌شود.
رضا چگینی در بیان مشکلات عمده زیتون کاران اظهار کرد: مشکل کم آبی، گرانی کارگر، آفات کشاورزی و سرمازدگی عمده‌ترین مشکلات زیتون کاران است.
وی افزود: باغات ما به صورت سنتی مدیریت می‌شود و ما برای ادامه حیات باغات زیتون نیاز به حمایت داریم.
این کشاورز ابراز کرد: متاسفانه هیچ هماهنگی بین کشاورزان در خصوص مبارزه با آفت زیتون وجود ندارد و دولت باید شرایطی را فراهم سازد تا کشاورزان به حل این مشکل بپردازند.
*۹هزار هکتار زیتون زیر کشت در منطقه طارم/ کم آبی مانع از توسعه سطح زیر کشت می‌شود
علی فلاح در گفت‌وگو با شاخص، اظهار کرد: شورای ملی زیتون ایران سال ۹۴ تشکیل شده است و بر اساس مصوبه‌ای از اتاق بازرگانی زیرمجموعه مستقلی به نام انجمن زیتون در استان‌هایی که زیرکشت زیتون هستند شکل گرفت.
وی افزود: این انجمن علاوه بر استان قزوین در ۴ استان دیگر نیز تشکیل شده است که تاکنون طی ۲ دوره فعالیت‌های زیادی را در زمینه بررسی مسائل و مشکلات این محصول انجام داده است.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین بیان کرد: انجمن زیتون یک بخش خصوصی است که در کنار دولت شروع به فعالیت کرده است؛ این انجمن در جهت ساماندهی و دفاع از حقوق تولیدکنندگان، تجار، صنایع داران و باغداران فعالیت می‌کند.
فلاح با بیان اینکه حدود ۹ هزار هکتار زیتون زیر کشت در منطقه طارم داریم، ابراز کرد: مقدار زیادی از زیتون استان قزوین به جز یک قسمت کوچک در الموت؛ در بخش طارم سفلی کشت می‌شود.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین ادامه داد: با توجه به اینکه تمام آب منطقه طارم را آب‌های سطحی تشکیل می‌دهند، کمبود آب بزرگترین معضل این منطقه برای کشت زیتون محسوب می‌شود.
وی افزود: یکی از معضلات در این زمینه سرشاخه‌های آبی است که از رودخانه‌های بومی استان قزوین جاری شده و وارد سد سفید رود می‌شود و تمام این آب‌ها توسط شالی کاران استان گیلان مورد بهره‌برداری قرار می گیرد.
این مسئول اظهار کرد:علی‌رغم اینکه زمینه‌های مساعدی برای کشت زیتون وجود دارد اما متاسفانه به علت مشکلات کم آبی نمی‌توانیم باغات خود را در منطقه طارم توسعه دهیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین اضافه کرد: در این زمینه با همکاری وزارت نیرو و مدیریت آب منطقه‌ای قزوین در تلاش هستیم این موضوع را برطرف نماییم.
*آفت مگس میهمان ناخوانده زیتون کاران شده است
فلاح خاطرنشان کرد: آفت مگس زیتون معضل دیگری است که از سال ۸۲ وارد ایران شده است و زیتون کاران حدود ۱۶ سالی است که با این آفت دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه این آفت از بین رفتنی نیست و تنها باید با کنترل کردن می‌توانیم با آن مقابله کنیم اما نمی‌توانیم آن را به طور کامل از بین ببریم و این آفت در منطقه ما مستقر شده است.
این مسئول تصریح کرد: دولت نیز از سوی جهاد کشاورزی اقداماتی را در زمینه مبارزه با این آفت انجام می‌دهد اما کافی نیست چون ما نمی‌توانیم از تمام تکنولوژی‌های موجود در دنیا استفاده کنیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین بیان کرد: بحث گرما و سرما هم در تشدید این آفت دخالت دارد و هرچه هوا گرمتر باشد این آفت زمین‌گیر خواهد شد و با خنک شدن هوا در آستانه برداشت محصول این آفت مجدد گسترش یافته و آسیب بیشتری وراد می‌سازد.
وی ادامه داد: طی مدتی که این آفت در کشور مستقر شده تاکنون ۲ بار دچار آسیب زدگی شدید شدیم؛ باغداران زیتون در سال ۸۲ نیز به لحاط آفت مگس ۱۰۰درصد خسارت دیدند و سال ۹۲ هم بین ۱۰تا۷۰ درصد خسارت وارد شد.
فلاح ابراز کرد: هر سال این آسیب وجود دارد چراکه این آفت هیچگاه به طور کامل از بین نخواهد رفت و تنها ممکن است خسارت آن کمتر شود.
این مسئول اظهار کرد: حدود ۲۶ استان در بخش زیتون فعال هستند و اگر دولت حمایت کند می‌توانیم همه نیازهای کشور را در زمینه تقاضای زیتون و روغن آن برطرف کنیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین افزود: خوشبختانه در زمینه میوه زیتون به صورت شکسته و کنسروی در بازار به خودکفایی رسیده‌ایم و تنها در زمینه تولید روغن با مشکل مواجه هستیم که امیدواریم با حمایت دولت بتوانیم در این زمینه نیز پاسخگوی نیاز کشور باشیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین اظهار کرد: امسال حدود ۶هزار تن تولید در ایران داشتیم و بنا داریم بتوانیم در این زمینه نیز تولید خود را با توجه به مصرف کشور تطبیق دهیم.
وی گفت: حدود ۱۰۰هزار تن تولید محصول زیتون در کل کشور داریم که ۳۰ تا ۴۰ درصد آن به روغن تبدیل می‌شود و مابقی به صورت میوه در بازار به فروش می‌رسد.
این مسئول خاطرنشان کرد: در سال جاری حدود ۲۰هزارتن تولید زیتون داشتیم که ۲ هزارتن مختص برداشت روغن زیتون بوده است.
*برداشت سنتی زیتون دیگر جوابگو نیست
فلاح بیان کرد: علاوه بر دو معضل بزرگ کم آبی و آفت زیتون در منطقه طارم سفلی مشکلات کارگری برای برداشت وجود دارد چراکه هنوز برداشت زیتون به صورت سنتی و دستی انجام می‌شود و این کار را سخت کرده است.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین اذعان داشت: بحث واردات زیتون و فرآورده‌های آن هم یکی از مشکلاتی است که سال گذشته در کشور وجود داشت و دولت نیز در این زمینه برای تامین مصرف داخلی کشور وارد این عرصه شده بود.
وی در ادامه گفت: خوشبختانه امسال انجمن زیتون استان قزوین و زنجان با همکاری شورای ملی زیتون طی تفاهم نامه و همکاری که داشتند، توانستند مصوبه واردات دولت را لغو کنند چراکه دولت بنا داشت همانند سالیان گذشته با ارز ۴۲۰۰ تومانی روغن زیتون وارد کشور کند.
این مسئول ادامه داد: دلیل افزایش قیمت بالای روغن زیتون ممنوعیت واردات روغن زیتون با ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومان است.
فلاح در پایان گفت: خوشبختانه بخش خصوصی در این زمینه عملکرد خوبی داشت البته ما توانستیم در زمینه تولید روغن زیتون به خودکفایی برسیم اما امیداریم با حمایت دولت بتوانیم پاسخگوی نیازهای داخلی باشیم.
*۳۵ روستا در منطقه طارم کشت زیتون دارند
فرزاد کلهر در گفت‌وگو با شاخص، با بیان اینکه ۳۵ روستا در منطقه طارم به طور تک محصولی در زمینه کشت زیتون فعال هستند، اظهار کرد: زیتون درختی است که عمر آن پایانی ندارد و اگر هرس به موقع و اقدامات لازم انجام شود نیز محصول زیادی را خواهد داشت اما در غیر این صورت نباید انتظار باردهی خوبی داشته باشیم.
وی افزود: از نظر علمی نهال زیتون را در کل فصل می توانیم کشت کنیم اما مناسبت‌ترین زمان برای کاشت نهال زیتون اسفند ماه است.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات و بیماری‌های زیتون در منطقه طارم سفلی بیان کرد: با توجه به اینکه زیتون یک درخت همیشه سبز است نسبت به مابقی درختان محدودیت زیادی ندارد اما دو هفته بعد از برداشت زیتون می‌توانیم هرس را آغاز و تا قبل از شروع جوانه ادامه داد.
کلهر خاطرنشان کرد: در خصوص مبارزه با آفت مگس زیتون طی ۹ سالی که در منطقه استقرار داشتیم، روش‌های مختلفی را مورد آزمایش قرار دادیم که تقریبا همه جوابگو بودند اما زمانی مبارزه با آفت پاسخگو خواهد بود که تمام مردم هماهنگ با هم علیه این آفت اقدام کنند.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات اذعان داشت: نمونه موفق این اقدام را طی سال‌های گذشته در روستای سیاهپوش داشتیم که کل کشاورزان به طور همزمان علیه این آفت اقدام کرده بودند و همان سال در روستاهای اطراف نیز به صورت انفرادی این اقدام را انجام داده بودند که چندان تاثیر گذار نبوده است.
وی اضافه کرد: اگر مردم روستای سیاهپوش همزمان همه باهم اقدام نمیکردند باغات زیتون بالای ۷۰ درصد آسیب می‌دید که خوشبختانه با اقدام همه جانبه و به موقع این آسیب را به کمتر از ۱۰ درصد رساندیم.
*مبارزه با آفت مگس نیازمند همکاری تمامی باغداران خرد است
کلهر خاطرنشان کرد: اگر تمام منطقه در زمان معین و با هماهنگی شروع به مبارزه با آفت مگس کنند می‌توانیم این آفت را به طور کامل کنترل نماییم.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات تصریح کرد: برای کنترل آفت زیتون از روش‌های کنترل تطبیقی کارت زرد استفاده می‌کنیم و در صورت جواب ندادن از روش بیک اسپری یا سم پاشی پروتئین استفاده می‌کنیم.
وی تشریح کرد: در این روش قسمت کوچکی از درخت را درگیر می‌کنیم و باتوجه به اینکه زیتون درختی روغنی است و قدرت جذب بالایی دارد نمی‌توانیم تمام قسمت‌های درخت را درگیر نماییم تا مگس با تغذیه از مواد ازبین برود.
کلهر ادامه داد: این روش کاملا استانداردی است و هیچ تاثیری روی محصول نخواهد گذشت و شاید بتوان گفت یکی از سالم‌ترین روش‌ها برای مقابله با این آفت است.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات اظهار کرد: زیتون را به درخت نجیب تشبیه کرده‌اند و در منطقه ما متاسفانه هیچ اقدام تغذیه‌ای برای این محصول انجام نمی‌شود اما با توجه به اینکه خاک منطقه ضعیف است باید اقدامات تغذیه‌ای با آزمون خاک، آب و برگ انجام شود و کشاورزان هم توصیه لازم را دریافت کنند و از کودهای کامل استفاده کنند.
وی در پایان افزود: زیتون درختی مقاوم نسبت به خشکی است اما اگر بخواهیم محصول اقتصادی را باتوجه به تناژ بالا دریافت کنیم بهترن زمان آبیاری بین ۸ تا ۱۰ روز است اما در این منطقه باتوجه به اینکه آبیاری به صورت دوره‌ای انجام می‌شود هر ۱۵ روز صورت می‌گیرد که پاسخگوی نیاز درخت است.
با توجه به اقلیم خشک و کمبود آب در کشور، تولید زیتون به دلیل نیاز آبی محدود از جایگاه تغدیه‌ای، سلامت و اقتصادی نیز از توجیه خوبی برخوردار است؛ زیتون و روغن آن از جایگاه تغذیه‌ای خوبی نیز برخوردار است که جلوگیری از بیماری‌هایی مانند عارضه قلبی عروقی، کاهش فشار خون و خاصیت ضد سرطانی تأییدی بر این ادعاست.
باید اطلاع رسانی مناسبی برای استفاده بیشتر از این محصول و فرآورده‌های آن صورت گیرد تا به تدریج محصول زیتون بتواند جایگاه خود را در میان چهار محصول مصرفی روزانه مردم پیدا کند.
استان قزوین به عنوان دومین تولیدکننده زیتون کشور، سالانه بیش از ۱۹هزار تن محصول روانه بازار می‌کند و برداشت محصول زیتون از باغ‌های استان قزوین از اوایل شهریور ماه آغاز می‌شود تا نیمه آبان ادامه دارد.
خاستگاه زیتون در استان قزوین بخش طارم سفلی است که در این بخش روستاهای زیادی وجود دارد که شغل اصلی مردمان آن کاشت، برداشت و فعالیت در صنایع تبدیلی مربوط به زیتون است و از جمله این روستاها می‌توان به روستاهای کلج، سیاهپوش، آلتین کش، میرخوند سفلی و علیا، ارکن کرد و ترک، خاگینه، سنگان اشاره کرد.
زرد زیتون، روغنی، شنگه، ماری، چرچنگی (کرچی)، گردگلوله و سیاه زیتون از مهمترین ارقام زیتون در استان قزوین است؛ زیتون نیز همانند بسیاری از محصولات دیگر برای بهره‌برادری بیشتر نیاز به مراقبت‌ها و برنامه‌ریزی‌های خاص خود دارد.
اکثر باغ‌های زیتون در طارم به صورت سنتی هستند که ضرورت دارد تا با اصلاح باغ‌های کم بازده و مکانیزه شدن باغات در جهت بهره‌برداری بیشتر تلاش شود چراکه برداشت زیتون در ایران از هر هکتار ۲تن است در حالی که این رقم در سایر کشورهای پیشرفته دنیا به ۲۰تن می‌رسد.
اکثر باغداران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کننند که سبب پایین آمدن بازدهی می‌شود اما اگر روی نوع خاک، نوع قلمه زیتون و نحوه آبیاری کار کنیم می‌توانیم، سطح برداشت زیتون در واحد سطح را از ۲ تن در هر هکتار به ۲۰ تن برسانیم.
محور عمده اجرای طرح ملی زیتون در کشور اصلاح باغ های کم بازده و مکانیزه شدن باغ‌هاست که در این زمینه از تجهیزات نوین فرآوری هم استفاده خواهد شد که در این میان یکی از اهداف تاکید شده در سند چشم‌انداز توسعه کشور، تبدیل ایران به بزرگترین قدرت منطقه است.
کمبود آب، آفت زیتون، افزایش هزینه‌های تولید و کارگری، ناکافی بودن صنایع تبدیلی بالا دستی و نبود سامانه صادراتی و نبود بسته‌بندی مناسب از معضلات پیش روی محصول زیتون است.
تا سال‌های پیش ورود بی رویه و قاچاق زیتون نیز یکی از مهمترین مشکلات زیتون کاران بود که خوشبختانه با همکاری شورای ملی زیتون این مشکل برطرف شد.
*بروکراسی اداری موانع بزرگی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند
علی کشاورز هدایتی در گفت‌وگو با شاخص، با اشاره به اینکه ۲ هزار و ۲۰۰ هکتار باغ در تملک شرکت خندان است، اظهار کرد: در سال جاری یک هزار و ۸۰۰ تن تولید داشتیم که این میزان در هکتار با میزان تولید باغات اروپا برابری دارد.
وی افزود: باغات ما به دو قسمت شصت هکتاری متراکم، فوق متراکم و درختان معمولی تقسیم شده است که جنس درختان از نوع روغنی و فوق متراکم به نام “آر بی کن” و “زرد” است که به صورت کنسروی و روغنی فرآوری می‌شود.
سهامدار شرکت زیتون خندان تشریح کرد: تقریبا ۱۲ نوع درخت زیتون داریم که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به “زرد” و “آر بی کن” اشاره کرد.
باغدار ملی استان قزوین عنوان کرد: زیتون “آربی کن اروپایی” است که اولین بار حدود شش سال پیش توسط شرکت خندان وارد ایران شد؛ میزان تولید در هکتار این نوع زیتون ۲۰ تن است و از ۲ سالگی شروع به باردهی می‌کند.
وی با اشاره به به کارگیری کارگران فصلی ادامه داد: میزان کارگران شرکت باتوجه به نیاز متغییر خواهد بود به طوری که طی زمان برداشت ۳۶۰ نیرو داریم.
مدیرعامل کشت و صنعت خندان با بیان اینکه ۱۵ نیروی بیمه شده و ثابت دارند، گفت: ۲ پروژه جدید برای توسعه کار داریم که بعد از راه‌اندازی نیز ۴۰ نیروی دیگر نیز به کارگیری خواهیم کرد.
وی افزود: کارگران فصلی ما به صورت پیمانکاری کارهای هرس، کودهی و بیل زنی را طی ۳ ماه انجام می‌دهند اما نیروهای دیگر را متناسب با نیاز به کارگیری می‌کنیم.
این کشاورز ملی استان قزوین تشریح کرد: صنایع شرکت خندان تبدیلی و تکمیلی است و در نظر داریم علاوه بر تولید نهال و اقدامات اقدامات تکمیلی بسته‌بندی را نیز توسعه دهیم که تا ۲ ماه آینده تکمیل خواهد شد.
سهامدار شرکت زیتون خندان بیان کرد: اکنون محصولات شرکت را به شرکت‌هایی که صنایع تبدیلی بسته‌بندی دارند ارسال می‌کنیم.
وی ادامه داد: شرکت‌های بسته‌بندی در زمینه صادرات محصولات تولیدی فعال هستند و در نظر داریم که بعد از تکمیل فرآیند صنایع وارد کار صادرات نیز شویم چراکه زمینه‌های زیادی برای صاردارت وجود دارد.
کشاورز ادامه داد: در راستای فراهم سازی زمینه‌های صادرات از شرکت‌های خارجی دعوت به عمل آوردیم و طی مذاکراتی با آن‌ها اطلاعات مناسبی در زمینه تولید محصولات ارگانیک، ماشین آلات تبدیلی و بسته‌بندی را کسب کرده‌ایم و در راستای تکمیل این فرایند تاکنون ۱۱میلیارد تومان هزینه شده تا بتوانیم بهترین فرآوری و بسته‌بندی را داشته باشیم.
تولیدکننده ملی استان قزوین اظهار کرد: متاسفانه برخی بروکراسی اداری موانع بزرگی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند؛ البته از سوی استان حمایت‌های خوبی داشتیم اما در پایتخت با توجه به این وضعیت اقتصادی هیچ حمایتی از تولیدکنندگان نمی‌شود و این مسئله زمینه‌های بی‌انگیزگی در تولیدکنندگان را ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: خوشبختانه با حمایت انجمن ملی زیتون و وضعیت کنونی ارز، دست واردکنندگان زیتون برچیده شد چراکه دیگر برایشان مقرون به صرفه نبود که از طرایق قاچاق به واردات خود ادامه دهند.
سهامدار شرکت زیتون خندان با بیان اینکه آبیاری باغات به صورت قطره‌ای و تمام مکانیزه انجام می‌شود، ابراز کرد: باغات ما به صورت تمام مکانیزه در تغذیه، نگهداری، آبیاری مدیریت می‌شود.
کشاورز بیان کرد: کشاورزی سنتی دیگر جوابگو نیست و ادامه حیات باغات را با مشکل روبرو خواهد کرد و باغات خورده مالکی و سنتی دارای هیچ گونه توجیه اقتصادی نخواهد بود و باید به سمت مکانیزه شدن حرکت کنند.
*باغات سنتی زیتون قادر به ادامه حیات نیست
مدیرعامل کشت و صنعت خندان تشرح کرد: متاسفانه باغداران سنتی هیچ گونه راه مبارزه‌ای برای مقابله با آفت زیتون پیاده نمی‌کنند و همین موضوع موجب سرایت این آفت به باغات صنعتی می‌شود.
وی افزود: شرکت خندان تا حدودی توانسته است مگس زیتون را مهار کند اما باتوجه به عدم مقابله باغداران سنتی این آفت فراگیر می‌شود.
کشاورز اظهار کرد: با توجه به مشکلات کم آبی در منطقه طارم کشاورزانی که باغات را به صورت غرق آبی و بدون مدیریت آبیاری می‌کنند با مشکل مواجه هستند اما باغات ما در حاشیه سد سفید رود قرار دارد که با برداشت‌های سطحی و حداقل آب توانسته‌ایم نیازمان را برطرف سازیم.
سهامدار شرکت زیتون خندان تشریح کرد: شرکت خندان در نظر دارد برای تولید زیتون به صورت خودکفایی عمل کند به همین منظور در زمینه تولید نهال در گلخانه نیز فعال است.
این باغدار ملی استان قزوین افزود: نهال باید در فصل خود به صورت علمی تولید و با کنترل تمام میکروب‌ها قرنطینه و سپس تحویل باغداران شود.
وی تصریح کرد: مناسب‌ترین زمان هرس درخت زیتون بهمن ماه است زیرا در اسفندماه درخت شروع به شاخ و برگ خواهد کرد و زمان مناسبی برای هرس کردن نخواهد بود.
مدیرعامل کشت و صنعت خندان ادامه داد: کشاورزی باید به سمت مکانیزه و مدرنیته حرکت کند چراکه امکانات زیادی در برابر سرما و گرمازدگی درختان به وجود آمده که دیگر این آسیب‌ها را از محصول دور می‌کند.
کشاورز با بیان اینکه درختان بلند باید از دور خارج شوند، عنوان کرد: صیفی جات را باید به صورت هرپونیک در گلخانه کشت کرد چون با کشت به صورت باز و فله علاوه بر ایجاد آلودگی حجم زیادی از آب‌های سطحی را مصرف می‌کند و ادامه دادن این روش پاسخگوی کشاورزی نخواهد بود و از طرفی منجر به تعطیلی واحدهای کشاورزی خواهد شد.
وی در خصوص مشکلات بیمه کشاورزی گفت: تمام این مشکلات برای باغداران خورده مالکی است چون توان خرید امکانات مکانیزه را ندارند.
مدیرعامل کشت و صنعت خندان افزود: نتیجه مبارزه با آفت زمانی حاصل خواهد شد که تمام باغداران با همکاری هم برای مقابله با این آفت اقدام نمایند.
کشاورز در پایان گفت: اگر تغذیه و محلول پاشی را به موقع انجام دهیم درخت قوی بار خواهد آمد اما عدم رعایت مبارزه با آفات از ناحیه خورده مالکی‌ها، این آسیب به باغات وارد می‌شود.
رضا چگینی در بیان مشکلات عمده زیتون کاران اظهار کرد: مشکل کم آبی، گرانی کارگر، آفات کشاورزی و سرمازدگی عمده‌ترین مشکلات زیتون کاران است.
وی افزود: باغات ما به صورت سنتی مدیریت می‌شود و ما برای ادامه حیات باغات زیتون نیاز به حمایت داریم.
این کشاورز ابراز کرد: متاسفانه هیچ هماهنگی بین کشاورزان در خصوص مبارزه با آفت زیتون وجود ندارد و دولت باید شرایطی را فراهم سازد تا کشاورزان به حل این مشکل بپردازند.
*۹هزار هکتار زیتون زیر کشت در منطقه طارم/ کم آبی مانع از توسعه سطح زیر کشت می‌شود
علی فلاح در گفت‌وگو با شاخص، اظهار کرد: شورای ملی زیتون ایران سال ۹۴ تشکیل شده است و بر اساس مصوبه‌ای از اتاق بازرگانی زیرمجموعه مستقلی به نام انجمن زیتون در استان‌هایی که زیرکشت زیتون هستند شکل گرفت.
وی افزود: این انجمن علاوه بر استان قزوین در ۴ استان دیگر نیز تشکیل شده است که تاکنون طی ۲ دوره فعالیت‌های زیادی را در زمینه بررسی مسائل و مشکلات این محصول انجام داده است.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین بیان کرد: انجمن زیتون یک بخش خصوصی است که در کنار دولت شروع به فعالیت کرده است؛ این انجمن در جهت ساماندهی و دفاع از حقوق تولیدکنندگان، تجار، صنایع داران و باغداران فعالیت می‌کند.
فلاح با بیان اینکه حدود ۹ هزار هکتار زیتون زیر کشت در منطقه طارم داریم، ابراز کرد: مقدار زیادی از زیتون استان قزوین به جز یک قسمت کوچک در الموت؛ در بخش طارم سفلی کشت می‌شود.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین ادامه داد: با توجه به اینکه تمام آب منطقه طارم را آب‌های سطحی تشکیل می‌دهند، کمبود آب بزرگترین معضل این منطقه برای کشت زیتون محسوب می‌شود.
وی افزود: یکی از معضلات در این زمینه سرشاخه‌های آبی است که از رودخانه‌های بومی استان قزوین جاری شده و وارد سد سفید رود می‌شود و تمام این آب‌ها توسط شالی کاران استان گیلان مورد بهره‌برداری قرار می گیرد.
این مسئول اظهار کرد:علی‌رغم اینکه زمینه‌های مساعدی برای کشت زیتون وجود دارد اما متاسفانه به علت مشکلات کم آبی نمی‌توانیم باغات خود را در منطقه طارم توسعه دهیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین اضافه کرد: در این زمینه با همکاری وزارت نیرو و مدیریت آب منطقه‌ای قزوین در تلاش هستیم این موضوع را برطرف نماییم.
*آفت مگس میهمان ناخوانده زیتون کاران شده است
فلاح خاطرنشان کرد: آفت مگس زیتون معضل دیگری است که از سال ۸۲ وارد ایران شده است و زیتون کاران حدود ۱۶ سالی است که با این آفت دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه این آفت از بین رفتنی نیست و تنها باید با کنترل کردن می‌توانیم با آن مقابله کنیم اما نمی‌توانیم آن را به طور کامل از بین ببریم و این آفت در منطقه ما مستقر شده است.
این مسئول تصریح کرد: دولت نیز از سوی جهاد کشاورزی اقداماتی را در زمینه مبارزه با این آفت انجام می‌دهد اما کافی نیست چون ما نمی‌توانیم از تمام تکنولوژی‌های موجود در دنیا استفاده کنیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین بیان کرد: بحث گرما و سرما هم در تشدید این آفت دخالت دارد و هرچه هوا گرمتر باشد این آفت زمین‌گیر خواهد شد و با خنک شدن هوا در آستانه برداشت محصول این آفت مجدد گسترش یافته و آسیب بیشتری وراد می‌سازد.
وی ادامه داد: طی مدتی که این آفت در کشور مستقر شده تاکنون ۲ بار دچار آسیب زدگی شدید شدیم؛ باغداران زیتون در سال ۸۲ نیز به لحاط آفت مگس ۱۰۰درصد خسارت دیدند و سال ۹۲ هم بین ۱۰تا۷۰ درصد خسارت وارد شد.
فلاح ابراز کرد: هر سال این آسیب وجود دارد چراکه این آفت هیچگاه به طور کامل از بین نخواهد رفت و تنها ممکن است خسارت آن کمتر شود.
این مسئول اظهار کرد: حدود ۲۶ استان در بخش زیتون فعال هستند و اگر دولت حمایت کند می‌توانیم همه نیازهای کشور را در زمینه تقاضای زیتون و روغن آن برطرف کنیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین افزود: خوشبختانه در زمینه میوه زیتون به صورت شکسته و کنسروی در بازار به خودکفایی رسیده‌ایم و تنها در زمینه تولید روغن با مشکل مواجه هستیم که امیدواریم با حمایت دولت بتوانیم در این زمینه نیز پاسخگوی نیاز کشور باشیم.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین اظهار کرد: امسال حدود ۶هزار تن تولید در ایران داشتیم و بنا داریم بتوانیم در این زمینه نیز تولید خود را با توجه به مصرف کشور تطبیق دهیم.
وی گفت: حدود ۱۰۰هزار تن تولید محصول زیتون در کل کشور داریم که ۳۰ تا ۴۰ درصد آن به روغن تبدیل می‌شود و مابقی به صورت میوه در بازار به فروش می‌رسد.
این مسئول خاطرنشان کرد: در سال جاری حدود ۲۰هزارتن تولید زیتون داشتیم که ۲ هزارتن مختص برداشت روغن زیتون بوده است.
*برداشت سنتی زیتون دیگر جوابگو نیست
فلاح بیان کرد: علاوه بر دو معضل بزرگ کم آبی و آفت زیتون در منطقه طارم سفلی مشکلات کارگری برای برداشت وجود دارد چراکه هنوز برداشت زیتون به صورت سنتی و دستی انجام می‌شود و این کار را سخت کرده است.
رئیس انجمن زیتون استان قزوین اذعان داشت: بحث واردات زیتون و فرآورده‌های آن هم یکی از مشکلاتی است که سال گذشته در کشور وجود داشت و دولت نیز در این زمینه برای تامین مصرف داخلی کشور وارد این عرصه شده بود.
وی در ادامه گفت: خوشبختانه امسال انجمن زیتون استان قزوین و زنجان با همکاری شورای ملی زیتون طی تفاهم نامه و همکاری که داشتند، توانستند مصوبه واردات دولت را لغو کنند چراکه دولت بنا داشت همانند سالیان گذشته با ارز ۴۲۰۰ تومانی روغن زیتون وارد کشور کند.
این مسئول ادامه داد: دلیل افزایش قیمت بالای روغن زیتون ممنوعیت واردات روغن زیتون با ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومان است.
فلاح در پایان گفت: خوشبختانه بخش خصوصی در این زمینه عملکرد خوبی داشت البته ما توانستیم در زمینه تولید روغن زیتون به خودکفایی برسیم اما امیداریم با حمایت دولت بتوانیم پاسخگوی نیازهای داخلی باشیم.
*۳۵ روستا در منطقه طارم کشت زیتون دارند
فرزاد کلهر در گفت‌وگو با شاخص، با بیان اینکه ۳۵ روستا در منطقه طارم به طور تک محصولی در زمینه کشت زیتون فعال هستند، اظهار کرد: زیتون درختی است که عمر آن پایانی ندارد و اگر هرس به موقع و اقدامات لازم انجام شود نیز محصول زیادی را خواهد داشت اما در غیر این صورت نباید انتظار باردهی خوبی داشته باشیم.
وی افزود: از نظر علمی نهال زیتون را در کل فصل می توانیم کشت کنیم اما مناسبت‌ترین زمان برای کاشت نهال زیتون اسفند ماه است.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات و بیماری‌های زیتون در منطقه طارم سفلی بیان کرد: با توجه به اینکه زیتون یک درخت همیشه سبز است نسبت به مابقی درختان محدودیت زیادی ندارد اما دو هفته بعد از برداشت زیتون می‌توانیم هرس را آغاز و تا قبل از شروع جوانه ادامه داد.
کلهر خاطرنشان کرد: در خصوص مبارزه با آفت مگس زیتون طی ۹ سالی که در منطقه استقرار داشتیم، روش‌های مختلفی را مورد آزمایش قرار دادیم که تقریبا همه جوابگو بودند اما زمانی مبارزه با آفت پاسخگو خواهد بود که تمام مردم هماهنگ با هم علیه این آفت اقدام کنند.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات اذعان داشت: نمونه موفق این اقدام را طی سال‌های گذشته در روستای سیاهپوش داشتیم که کل کشاورزان به طور همزمان علیه این آفت اقدام کرده بودند و همان سال در روستاهای اطراف نیز به صورت انفرادی این اقدام را انجام داده بودند که چندان تاثیر گذار نبوده است.
وی اضافه کرد: اگر مردم روستای سیاهپوش همزمان همه باهم اقدام نمیکردند باغات زیتون بالای ۷۰ درصد آسیب می‌دید که خوشبختانه با اقدام همه جانبه و به موقع این آسیب را به کمتر از ۱۰ درصد رساندیم.
*مبارزه با آفت مگس نیازمند همکاری تمامی باغداران خرد است
کلهر خاطرنشان کرد: اگر تمام منطقه در زمان معین و با هماهنگی شروع به مبارزه با آفت مگس کنند می‌توانیم این آفت را به طور کامل کنترل نماییم.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات تصریح کرد: برای کنترل آفت زیتون از روش‌های کنترل تطبیقی کارت زرد استفاده می‌کنیم و در صورت جواب ندادن از روش بیک اسپری یا سم پاشی پروتئین استفاده می‌کنیم.
وی تشریح کرد: در این روش قسمت کوچکی از درخت را درگیر می‌کنیم و باتوجه به اینکه زیتون درختی روغنی است و قدرت جذب بالایی دارد نمی‌توانیم تمام قسمت‌های درخت را درگیر نماییم تا مگس با تغذیه از مواد ازبین برود.
کلهر ادامه داد: این روش کاملا استانداردی است و هیچ تاثیری روی محصول نخواهد گذشت و شاید بتوان گفت یکی از سالم‌ترین روش‌ها برای مقابله با این آفت است.
مسئول کیلینیک گیاه پزشکی مبارزه با آفات اظهار کرد: زیتون را به درخت نجیب تشبیه کرده‌اند و در منطقه ما متاسفانه هیچ اقدام تغذیه‌ای برای این محصول انجام نمی‌شود اما با توجه به اینکه خاک منطقه ضعیف است باید اقدامات تغذیه‌ای با آزمون خاک، آب و برگ انجام شود و کشاورزان هم توصیه لازم را دریافت کنند و از کودهای کامل استفاده کنند.
وی در پایان افزود: زیتون درختی مقاوم نسبت به خشکی است اما اگر بخواهیم محصول اقتصادی را باتوجه به تناژ بالا دریافت کنیم بهترن زمان آبیاری بین ۸ تا ۱۰ روز است اما در این منطقه باتوجه به اینکه آبیاری به صورت دوره‌ای انجام می‌شود هر ۱۵ روز صورت می‌گیرد که پاسخگوی نیاز درخت است.
کد مطلب: 7085
پیام رسان سروش
پیام رسان بله
پیام رسان ایتا
اینستاگرام
