کسب درآمد با "زباله"!

توليد ايرانی: موضوع جمع آوری و تفکیک زباله، همواره به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی کشورهای در حال توسعه مطرح بوده است، امری که در صورت عدم مدیریت صحیح و اصولی، به یکی از معضلات چالش برانگیز در عرصه زیست محیطی و بهداشتی مُبَدَل خواهد شد، فارغ از مسائل زیست محیطیِ مرتبط با زباله نمی‌توان از این واقعیت چشم پوشید که امروزه از زباله‌ها به عنوان منبعی عظیم از ثروت یاد می‌شود تا جایی که عبارت و عنوان طلای کثیف بر آن اطلاق می شود، البته زباله ها در کشورهای توسعه یافته منبع عظیمی از درآمد و منافع اقتصادی محسوب می‌شوند و در نقطه مقابل در بسیاری از کشورهای توسعه نیافته نه تنها ثروت به شمار نمی روند بلکه معضلی چالش برانگیز محسوب می‌شوند که دولت ها و مدیریت شهری هزینه های سنگینی را برای جمع آوری و دفع آن متحمل می‌شوند.
به واقع تا زمانی که انسان هست، زباله نیز وجود دارد و حتی پیشرفته ترین کشورهای دنیا نیز نمی‌توانند مدعی شوند که تولید زباله را به صفر رسانده اند و شاید تنها تولید ی به شمار می‌رود که هیچگاه باز نخواهد ایستاد، اما آنچه که حائز اهمیت است به مدیریتِ مرتبط با زباله ها باز می‌گردد.
در این میان، به همان میزان که در بسیاری از شهرهای جهان،به زباله عنوان یک تهدید جدی نگریسته می شود،کم نیستند شهرها و کشورهایی که این تهدید را به فرصتی قابل توجه و سازنده مبدل نموده اند تا جایی که بنابر گزارش‌های موجود،کشوری همچون آلمان در سال 2000 میلادی بیش از یک میلیون تن زباله از 38 کشور جهان وارد کرده است.

به واقع کشور مذکور با بازیافت زباله، ضایعات وارداتی را به فرصت های ارزنده مبدل می سازد و دقیقا در همین نقطه و زنجیره است که زباله ها به طلای کثیف مبدل می شوند.

البته اطلاق عنوان طلای کثیف در عالم واقعیت موجودیت فیزیکی ندارد و این عنوانی است که به واسطه آن، ارزش و اهمیت زباله‌ها قابل فهم می شود، ارزشی که با بکارگیری فناوری‌های نوین، به تجارتی پرسود برای کشورهای توسعه یافته تبدیل می‌شود.

کشور سوئد نیز در این عرصه بسیار توانمند و موفق عمل کرده و بنابر گزارش‌های موجود، سوئد به‌صورت سالیانه حدود 800 هزار تا یک میلیون تن زباله وارد می‌کند و جالب اینجاست که قریب به یک پنجم از انرژی مورد نیاز این کشور به واسطه سوزاندن همین زباله ها و ضایعات تأمین می‌شود. چینی ها نیز دراین حوزه ( خرید زباله ) نام آور و نام آشنا هستند، تا جایی که از این کشور به عنوان بزرگ ترین وارد کننده ضایعات و زباله در میان جوامع توسعه یافته یاد می شود،بطور مثال تنها در سال 2005 میلادی،چینی ها به واردات چهار میلیارد تن پلاستیک، 12 میلیارد تن زباله کاغذی و 10 میلیارد تن ضایعات آهن و فولاد مبادرت ورزیدند.

به واقع تمامی کشورهای وارد کننده، از تکنولوژی بازیافت برخوردار نیستند و تنها با دفن آن کسب سود می‌کنند که سومالی در قاره آفریقا از نمونه‌های آن به شمار می‌رود، اما به هر ترتیب این داد و ستدها نشان می دهد زباله و خرید و فروش آن تجارتی پرسود در جهان به شمار می‌رود.

کسب درآمد میلیاردی در سایه بازیافت زباله‌ها

چندی پیش،کامیار فیلسوفی،از کارشناسان و فعالان عرصه بازیافت زباله در ایران، در حاشیه همایش صنعت بازیافت بیان کرد: در صورت عملیاتی شدن بازیافت به نحوی اصولی و حرفه ای،شاهد کسب در آمد 6 میلیارد تومانی در روز خواهیم بود.

در صورت مبنا قرار دادن اظهارات فیلسوفی، با یک محاسبه سرانگشتی تنها در سایه بازیافت زباله‌ها در کشور سالیانه بیش از دو هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد شد که در نوع خود، عدد و رقم قابل توجهی به نظر می رسد.

وی در ادامه این مراسم بیان کرد: روزانه نزدیک به 50 میلیون کیلوگرم زباله در کشور دفن می‌شود که در صورت تفکیک و بازیافت آن درآمد بسیاری حاصل خواهد شد.
( فارغ از ابعاد اقتصادی این امر،در حوزه زیست محیطی نیز توفیقات بسیاری حاصل می شود که به عنوان نمونه با بازیافت کاغذها،کارتن ها وغیره دیگر نیازی به قطع درختان و نابودی جنگل ها برای تهیه و تأمین کاغذ نخواهیم بود.)

بنابر مطالعات انجام شده میزان تولید زباله در ایران بالا به نظر می‌رسد، در این ارتباط سال ها پیش، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در دولت دهم، گفت: سرانه تولید زباله در کشور حدود 750 گرم در روز برآورد می شود (و این در شرایطی است که سرانه تولید زباله در کشورهای توسعه یافته حدود 300 تا 400 گرم می باشد و البته تلاش می شود این میران نیز با کاهش هر چه بیشتری همراه شود )، به واقع در صورت ضرب نمودن این عدد (700 گرم در روز) به تعداد جمعیت موجود در ایران، با عدد و رقم خیره کننده ای مواجه می شویم ، اما متاسفانه در حوزه بازیافت آنچنان که باید موفق عمل ننموده ایم و تناسب و توازن منطقی میان میزان بازیافت با مقدار تولید زباله وجود ندارد.
یکی از اصلی ترین دلایل عدم توفیق کافی در بازیافت زباله به فقدان زیرساخت ها معطوف می شود.
چندی پیش،حسن بهرام نیا،رئیس کمیته کلانشهرها در فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی در گفتگویی با رسانه‌ها ضمن انتقاد از شهرداری‌ها به دلیل عدم تأمین زیرساخت های مربوطه در این خصوص تصریح کرد: در شهرها، سطل‌ها و جعبه‌های تفکیک زباله به میزان کافی وجود ندارد و آموزش لازم نیز برای شهروندان ارائه نمی‌شود و به تبع در چنین شرایطی نمی‌توان در تفکیک زباله آنچنان که باید موفق عمل کرد.
به واقع در صورت تفکیک زباله در مبداء، بازیافت نیز با سهولت هر چه بیشتری انجام می پذیرد و در نقطه مقابل شاهد مهار و کنترل پدیده زباله گردی نیز به نحو شایسته‌تری خواهیم بود.
وقتی نوسانات نرخ دلار، زباله گردی را برای عده‌ای جذاب‌تر می‌کند
گزارش‌ها و اخبار واصله موید افزایش پدیده زباله گردی در برخی از کلانشهرها است، عارضه‌ای که به زعم برخی کارشناسان، عدم آموزش صحیح و افزایش نرخ دلار در آن موثر واقع شده است.
در همین ارتباط، شهرام فیروزی، با اشاره به مطلب فوق بیان کرد: در سال گذشته، پسماندهایی همچون پلاستیک و قوطی‌های رنگی تا کیلیویی 400 تومان خریداری می‌شد، اما نوسانات نرخ دلار این رقم را تا کیلویی 600 تومان نیز بالا برد.
امید آن می‌رود با فرهنگ سازی و آموزش هر چه بیشتر و تأمین زیرساخت های لازم، در قالب و چارچوبی مشخص شاهد کسب ثروت و منافع اقتصادی هر چه بیشتر از طلای کثیف موجود در اقصی نقاط کشور باشیم، ضرورتی که از هر بُعد دارای منافع و مزایای بسیاری خواهد بود و این ادعا با تجارب حاصل شده از سوی کشورهای پیشرفتة جهان،به راحتی قابل اثبات خواهد بود.