تحول صنعت نیروگاهی برق کشور با وجود تحریم ها

به گزارش توليد ايرانی ؛   امروزه برق به عنوان یکی از ضروری‌ترین عوامل زیربنایی در راهبرد توسعه کشورها محسوب شده و تولید آن توسط هر کشوری، می‌تواند عامل مهمی در خودکفایی آن کشور به شمار برود زیرا زندگی این روزهای بشر را نمی‌توان بدون برق حتی برای یک روز متصور شد.

نیروگاه‌های برق همواره جزو مراکز حساس‌ و استراتژیکی کشورها به شمار رفته و به لحاظ اقتصادی و سیاسی نیز از شریان‌های حیاتی محسوب می‌شوند که حراست و حفاظت از آنها به جهت تولید پایدار برق برای دولت‌ها مساله‌ای استراتژیک و مهم به شمار می‌رود. 

طی سالهای گذشته جمهوری اسلامی به لحاظ اعمال تحریم‌ها از واردات و تبادل اطلاعات در حوزه‌های مختلف محروم بوده اما به کمک متخصصان و مهندسان داخلی توانسته با رفع بسیاری از نیازهای داخلی در حوزه‌های مختلف، به تکنولوژی‌های جدیدی دست یافته و حتی موفق به صادرات آن به سایر کشورها نیز شود.

یکی از مراکز مهم و حساسی که دانشمندان و متخصصان کشور توانسته اند اقدام به تولید قطعات و فناوری‌های لازم آن کنند و کشور را از واردات بسیاری قطعات مورد نیاز نیز به خودکفایی برسانند، صنعت نیروگاهی بود که با وجود پیشرفت‌های قابل توجه و دستیابی در راه‌اندازی کلاس E نیروگاه‌ها، به راه‌اندازی نیروگاه‌های برق سایر کشورها نیز کمک کنند.

خبرگزاری جمهوری اسلامی استان قزوین در گفت و گو با علی فرهور، مدیرعامل سیکل ترکیبی و بخار نیروگاه شهید رجایی قزوین در قالب مصاحبه عمقی به موضوعات مختلف پیرامون نحوه تولید و تعمیرات این نیروگاه پرداخته است.


لطفا در خصوص احداث نیروگاه شهید رجایی توضیحاتی ارایه دهید؟ 
عملیات نصب و راه‌اندازی نیروگاه شهید رجایی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینی به مساحت ۳۴۳ هکتار و از سال ۶۱ آغاز شد که با توجه به شروع جنگ تحمیلی، مدت زمان اجرایی آن طول کشید تا جایی که نخستین واحد آن در سال ۷۱ وارد مدار شد و بعد از آن نیز و تا سال ۸۰ مابقی واحدهای آن وارد مدار شدند.

این نیروگاه مشتمل بر ۲ نیروگاه مستقل، شامل نیروگاه بخار که از چهار واحد ۲۵۰ مگاواتی و در مجموع یک هزار مگاوات به همراه پست ۴۰۰ کیلوولتی مربوط به آن و فیدرهای اختصاصی و همچنین نیروگاه سیکل ترکیبی به ظرفیت اسمی یک هزار و ۴۰ مگاوات مشتمل بر ۶ واحد گازی و سه واحد بخاری سیکل ترکیبی و با پست ۴۰۰ کیلوولت مستقل و فیدرهای جداگانه نصب و راه اندازی و در نهایت بهره برداری تجاری این نیروگاه از سال ۸۱ آغاز و دارای ۱۳ واحد مستقل است. 

با توجه به این شرایط، نیروگاه شهید رجایی در عالی‌ترین شرایط خود قادر به تولید یک هزار و ۹۰۰ مگاوات و در سال نیز ۱۲ میلیارد کیلووات ساعت برق است و تحویل آن به شبکه سراسری از طریق ۲ پست ۴۰۰ کیلوولت مستقل صورت می‌پذیرد.

متخصصان و کارشناسان فنی این نیروگاه با توجه به توانمندی‌ و تجربه خود تمامی کارهای تعمیراتی، بهره‌برداری و مهندسی را برعهده داشته و در سال نیز ۱۵ تا ۱۷ برنامه تعمیراتی برای واحدهای سیزده‌گانه داریم تا جایی که برخی واحدها حتی تا ۲ مرتبه نیز تعمیر می‌شوند.

به طور متوسط سالانه برای استمرار و پایداری تولید نیروگاه، به خصوص برای آمادگی در فصل تابستان حداقل ۲ تا سه مرحله تعمیرات اساسی، چند مرحله تعمیرات نیمه اساسی و دوره‌ای انجام می‌شود.
با توجه به فصل گرما که به طور معمول از اول خرداد ماه هر سال آغاز و تا ۱۵ مهر به طول می‌انجامد، در طول این ایام باید تمامی نیروگاه‌های کشور به صورت کامل در مدار باشند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای مردم، به خصوص در مناطق گرمسیری باشند.

سیستم‌های خنک‌کن نیروگاه با توجه به سامانه‌های جدید ارتقا پیدا کرده و گاهی اوقات در مناطقی مانند تهران، قزوین و یا اصفهان که از رطوبت پایینی برخوردار بوده و در گذشته نیز از کولرهای آبی استفاده می‌کردند، امروزه با جایگزینی کولرهای گازی، میزان مصرف برق را در آن مناطق افزایش داده است. 

ایرنا. با توجه به اعمال تحریم‌ها، صنعت برق در حوزه تامین قطعات چه اقداماتی به عمل آورده است؟
خوشبختانه در این بخش، همکاران و مهندسان توانمند توانسته‌اند در این عرصه با تلاش مستمر و شبانه‌روزی خود بسیاری از قطعات نیروگاهی را در داخل و یا حتی در محل نیروگاه بازسازی و یا تولید کنند.

امروز به جرات می‌توان اذعان داشت که با کار مستمر و دلسوزانه متخصصان داخلی بیش از ۹۰ درصد از تجهیزات این صنعت توسط فعالان عرصه نیروگاهی قابلیت تولید در کشور یافته است.

در واقع اعمال تحریم‌ها باعث شد تا در مدت زمانی که فروشندگان خارجی از فروش قطعات به ما ممانعت می‌کردند، متخصصان ما بتوانند توانمندی‌های خود را محک بزنند و از طرف دیگر، قطعات نو و مورد نیاز صنعت نیروگاهی توسط سازندگان داخلی و به روش مهندسی معکوس ساخته شود.

به طور طبیعی و در گام نخست باید برخی شرایط حاکم بر کشور را نیز تحمل کرد تا بتوانیم با بهبود بخشیدن چنین تجربیاتی بر کیفیت قطعات ساخته شده داخلی روز به روز بیافزاییم.

امروزه ساخت بسیاری از الکتروموتورهای پرقدرت و تا پنج مگاوات مورد نیاز صنعت نیروگاهی کشور به دست صنعتگران داخلی تولید می‌شود و از سوی دیگر بازسازی برخی قطعات از جمله کارت‌های الکترونیکی، قطعات مکانیکی به طول هشت متر و یا لنسرها نیز توسط متخصصان حوزه نیروگاهی به انجام می‌رسد.

با تلاش همکاران فنی و مهندسی نیروگاه و در ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی وزارت نیرو، نیروگاه شهید رجایی قزوین از سال ۹۶ تا ۹۸ و در سه سال متوالی به عنوان نخست نیروگاه‌های کشور دست یافته و انجام این مساله در سایه تلاش همکاران ستادی و اجرایی این مجموعه بوده که با هم افزایی خوب خود و عملکرد نیروگاه، با توجه به عمر ۲۸ ساله خود، توانسته همچنان به تولید برق همانند روزهای آغازین خود ادامه دهد. 

ایرنا. در حوزه توسعه، نیروگاه شهید رجایی برنامه‌ای برای افزایش روند تولید خود دارد؟
براساس توافق‌های به عمل آمده شرکت تولید نیروی برق این نیروگاه با شرکت مادر تخصصی، قرار بود یک هزار و ۳۶۰ مگاوات شامل ۲ بلوک سیکل ترکیبی تک محور، هر یک به ظرفیت ۶۸۰ مگاوات و با راندمان ۶۱ درصد از سوی شرکت میتسوبیشی ژاپن در کلاس G (بالاترین راندمان نیروگاهی جهان) به ظرفیت موجود اضافه و اعتبار آن نیز یک میلیارد دلارر و از طریق فاینانس با بهره کمتر از ۲.۵ درصد، با تنفس سه سال و بازپرداخت ۲۰ ساله در نظر گرفته شد.

برهمین اساس، نوسازی چهار واحد بخار میتسوبیشی موجود این نیروگاه هر یک به ظرفیت ۲۵۰ مگاوات نیز در دستور کار قرار گرفت که انجام این پروژه در سایه اعمال تحریم‌ها به مورد اجرا گذاشته نشد اما امیدواریم در آینده نه چندان دور متخصصان ما به آن درجه از دانش فنی دست یابند که این کار توسط آنان محقق شود، هرچند امروزه آنان موفق به نصب نیروگاه‌های برق در کلاس F شده‌اند.   

شرکت مدیریت تولید برق نیروگاه شهید رجایی در گذشته و در پروژه‌های زیادی حضور داشته و زمانی که در سوریه جنگ نبود همکاران ما در راه اندازی نیروگاه‌های آن حضوری جدی داشته و حتی به کشورهایی مانند عراق نیز مشاوره‌های لازم را در این حوزه صنعتی ارایه می‌دهند. 


ایرنا. تولید برق نیروگاه شهید رجایی قزوین به کدام یک از مناطق کشور ارسال می‌گردد؟
برق تولیدی تمامی نیروگاه‌ها برحسب قوانین موجود باید به شبکه سراسری تحویل داده شود و براین اساس، همه نیروگاه‌ها مکلف به تحویل برق تولیدی خود از این طریق بوده و از همین شبکه نیز برق برداشت می‌شود. 

با توجه به قدرت منصوبه ۲ هزار مگاواتی این نیروگاه و تولید سالانه ۱۲ میلیارد کیلووات ساعتی برق آن، برق تولیدی با وجود ۲ پست ۴۰۰ کیلوولتی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و بخار به خطوط سراسری متصل شده و به پست‌های نیروگاهی سیکل ترکیبی گیلان، دشتابی واقع در غرب این نیروگاه، زیاران و مینودر می‌گردد. 

از آنجایی که مصرف سالانه برق استان قزوین، به عنوان یک استان صنعتی و کشاورزی پنج میلیارد کیلووات ساعت است، لذا مابه التفاوت برق تولیدی نیروگاه شهید رجایی وارد شبکه سراسری شده تا برحسب نیاز به سایر مناطق کشور، به خصوص تهران ارسال شود.

علیرغم تمامی تحریم ها و مشکلات ظالمانه اقتصادی صنعت نیروگاه شهید رجایی استان قزوین با اتکا بر ظرفیت متخصصان  و مهندسان داخلی برای بومی سازی این صنعت اقدام کرده و بسیاری از معظلات و مشکلات این صنعت را با بهره گیری از توان داخل حل کرده است.

این نیروگاه با وجود اینکه حدود 5 درصد برق مورد نیاز کشور را تامین می کند برای حل مشکلات محیط زیستی و مسایل اجتماعی نیز دید بلند مدت دارد و برنامه ریزی های لازم را در این زمینه انجام داده است.