بازگشت سرمایه پتروپالایشگاه‌ها 3 برابر پالایشگاه‌هاست

توليد ايرانی:فرهاد احمدی مدیرعامل سابق شرکت ملی و مهندسی ساختمان نفت درباره ساخت پتروپالایشگاه گفت: پالایشگاه­ها سوخت­های اصلی مانند بنزین و گازوئیل را تولید می‌­کنند. این در حالی است از 10-15 سال قبل دنیا به سمت سوخت­های پاک رفت. بنابراین کم کم تقاضا برای سوخت­های فسیلی هم کم خواهد شد. ما باید به سمت تولید سوخت­هایی با این ویژگی برویم.
وی ادامه داد: طبق آمار از سال 2000 تا کنون تقاضا برای سوخت­های فسیلی 1.3 درصد افزایش داشته است در صورتی که در حوزه پتروشیمی این رقم 5 درصد بود. براین اساس پیش­بینی می­شود تا سال 2040 با افزایش جمعیت به بیش از 9 میلیارد نفر، تقاضا برای فرآورده­های پالایشگاهی 1.2 درصد اضافه می­شود در صورتی که برای پتروشیمی این رقم 200 تا 220 درصد رشد دارد. بنابراین همه به سمت پتروپالایش می­رود.
این کارشناس مسائل انرژی بیان کرد: متأسفانه الآن در جامعه اینگونه فکر می­کنند حالا ما پالایشگاه و پتروشیمی را کنار همدیگر قرار می­دهیم. در صورتی که اصلاً تکنولوژی این نیست. در حال حاضر پلی اتیلن سومین محصول پایه پلاستیکی در جهان و از پرمصرف­‌ترین فرآورده­های پتروشیمی است. 22 درصد از مصرف کل دنیا یعنی 48 میلیون تن در سال ظرفیت تولید پلی اتیلن سنگین است. 22 درصد از این متعلق به خاورمیانه است. از این 22 درصد، 25 درصد سهم ایران است. در شرایطی که ایران می­تواند تولید کنندهو صادر کننده این محصول باشد، میزان مصرف خودش 30 درصد است. لذا بعضاً ما مجبور هستیم بعضی خوراکهای پتروشیمی خود را از بیرون تأمین کنیم.
وی افزود: اگر پالایشگاهی را به صورت حتی پیشرفته حساب کنیم که مثلاً IRR بین 15، 16، نهایتاً در بهترین حالت به 17 درصد برسد وقتی به سمت پتروپالایشگاه­ها میرویم IRR تا 3 برابر، یعنی تا 39 درصد، تا 40 درصد خواهد شد. بنابراین برای اینکه به سمت پتروپالایشگاهها برویم، چندین الگو داریم. تکنولوژی جدیدی هم به اسم crude oil to chemical( COTC) وجود دارد که انقلابی در صنعت پتروشیمی به حساب می­آید. یعنی از  crude oil به سمت پتروشیمی برویم. این باعث می­شود 80 درصد نفت خام تبدیل به محصولات پتروشیمی شود و ما آنجا دیگر اصلاً نفت کوره نداریم. شاید کسی فکر کند واحدهای ریجی را دیدن بسیار گرانتر است ولی فرضاً این بسیار ارزان­تر است. از طرف دیگر چین و عربستان از ما سبقت گرفته­ اند. دو پتروپالایشگاه هند تا سال 2023 یعنی 3 سال دیگر وارد مدار می­شود. چین چهارصد هزار بشکه با هند مشارکت کرده است ولی ما از این مسئله غافل ماندیم.
وی در مورد روند ساخت پتروپالایشگاه در ایران گفت: پالایشگاه ستاره خلیج فارس و دیگر پالایشگاه­ها در زمان زنگنه استارت نخورد. زمانی که ستاره خلیج فارس به زنگنه تحویل داده شد 79 درصد پیشرفت داشت. بنابراین در طول 8 سال گذشته زنگنه کلنگ هیچ پتروشیمی و پالایشگاهی را نزد بلکه طرح­های قدیمی را تکمیل کرد. بعد از جنگ 7 پالایشگاه جدید تعریف شد. ولی فقط ستاره خلیج فارس وارد مدار شد. پالایشگاه دوم که مشخص نیست دستور آن می­آید مربوط به 210 هزار بشکه­ای آبادان است که جایگزین آبادان قدیم می­شود. اما در همین زمان از عربستان تا کره، چین و ژاپن و کشورهایی که یک قطره نفت ندارد از نظر درآمد نفتی در دنیا اول شدند. ما داستانی در ایران تعریف کردیم که پروژه های پالایشگاهی توجیه اقتصادی ندارد و این باعث شد سرمایه گذاری نشود.
مدیرعامل سابق شرکت ملی و مهندسی ساختمان نفت تاکید کرد: نفت خام برای وارد شدن در باک خودرو و کشتی باید پالایش و تبدیل به محصولات پایین­‌دستی شود. بنابراین احداث پالایشگاه ضروری است. غیر از ان نمی‌­توان نفت خام را مستقیم داخل پتروشیمی برد. برای این کار ما باید از آخرین تکنولوژی پتروشیمی استفاده کنیم تا هم سودآوری را بیشتر کنیم و هم اشتغال ایجاد شود و صنایع پایین دستی هم توسعه یابد. با این کار بازار را هم به دست می­آوریم. ما دارای دو منبع هستیم منبع گاز و نفت که خوراک پتروشیمی است. در حال حاضر تعداد محصولات پتروشیمی که در کشور استفاده می­شود به 80 مورد نمی­‌رسد. در صورتی که دنیا به رقم 6 هزار مورد در بخش زیرمجموعه پتروشیمی­‌ها رسیدند. تمام اینها از نفت و گاز به دست می­آید که ایران از آن برخوردار است.
احمدی اظهار داشت: بنابراین ما باید به این سمت برویم. کار کارشناسی شده و طرح و FS آن نیز آماده است. قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی در مجلس هم تصویب و شورای نگهبان هم آن را تایید کرد. دولت و وزارت نفت باید آیین نامه را تنظیم کند ولی خیلی طبیعی است وقتی گروه خاصی کاری را انجام دهد طبیعتا با تفکر و با ایدئولوژی خودش آن را تعیین می­کند.
وی خاطر نشان کرد: آیین نامه کنونی به شکلی انجام شده که دست بخش خصوصی، سرمایه­‌گذار خارجی، به محدودیت‌هایی که بنا به قانون و وظیفه ذاتی وزارت نفت شاید جزء اختیاراتش باشد، می بندد. باید در سرمایه­‌گذار خارجی اطمینان ایجاد کنیم، تضامین لازم را حاصل کنیم تا وارد شود. البته طبیعی است هر گروه یا صنفی در قوانین منافع خودش را لحاظ می­کند ولی این آیین نامه باید کمی جامع‌­تر باشد.
احمدی در مورد ظرفیت پتروپالایشگاه­ها گفت: اکنون در دنیا پتروپالایشگاه­ها به سمت 400 هزار تا بیش از یک میلیون بشکه می­روند. اگر سرمایه­‌گذاری به زیر 200 هزار بشکه تقلیل یابد برای ما توجیهی ندارد. ظرفیت بهینه 600 هزار بشکه است. خیلی بخواهیم پایین­تر در نظر بگیریم 300 هزار بشکه است. 200 هزار بشکه که مطرح شده در یک بازه است. اما اینکه بگوییم سالی فقط 200 هزار بشکه خواهد بود، نه به این شکل نیست.